Ningyo - Οι γοργόνες της Ιαπωνικής παράδοσης

2023-06-06
Japanese mermaid (ningyo) ― Santō Kyōden Hakoiri musume menya ningyō (1791) / wikimedia.org
Japanese mermaid (ningyo) ― Santō Kyōden Hakoiri musume menya ningyō (1791) / wikimedia.org

Όταν ακούμε τη λέξη γοργόνα, το μυαλό μας αμέσως πάει στα καλλίγραμμα γυναικεία πλάσματα που είναι μία μίξη ανθρώπου και ψαριού. Τα πλάσματα που σαγήνευαν τους ναυτικούς στα ταξίδια τους.

Στις Ιαπωνικές παραδόσεις, όμως, οι γοργόνες (τόσο θηλυκές όσο και αρσενικές) είναι τελείως διαφορετικές. Είναι περισσότερο ψάρια από άνθρωποι. Έχουν τρομακτικά και απόκοσμα χαρακτηριστικά. Άλλοτε τα κεφάλια τους μοιάζουν με παραμορφωμένο ψάρι. Άλλοτε τα χέρια τους είναι πολύ μακριά με πολύ αδύνατα δάχτυλα και κοφτερά νύχια. Μερικές φορές τα λέπια τους είναι χρυσά ή έχουν ένα ζευγάρι κέρατα στο κεφάλι τους. Το μέγεθός τους κυμαίνεται μεταξύ ενός μικρού παιδιού και μίας μεγάλης φώκιας.

Σε κάποιες περιοχές λέγεται ότι από τη μέση και κάτω έχουν ουρά ψαριού, ενώ από τη μέση και πάνω τα χαρακτηριστικά τους μοιάζουν με αυτά μίας μαϊμούς. Σε κάποιες άλλες αναφέρεται πως το παρουσιαστικό του κεφαλιού τους είναι μία μίξη ανθρώπου, μαϊμούς και ψαριού (σε αυτήν την περίπτωση το σώμα έχει την πιο διαδεδομένη μορφή, δηλαδή τον ανθρώπινο κορμό και την ουρά ψαριού).

Σε αυτό που συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό οι διάφορες ιστορίες μεταξύ τους, είναι οι μαγικές δυνάμεις που έχουν οι γοργόνες. Αν κάποιος φάει κρέας γοργόνας λέγεται ότι γίνεται αθάνατος, ενώ το αίμα τους μπορεί να θεραπεύσει οποιοδήποτε τραύμα. Αυτό φυσικά δεν ήταν εύκολο γιατί αν έπιανες κάποια γοργόνα, τότε θα σε έβρισκε κάποιου είδους συμφορά, συνήθως πολύ δυνατές καταιγίδες. Για αυτόν τον λόγο, αν κάποιος ψαράς έπιανε μία γοργόνα, την πετούσε αμέσως πίσω στην θάλασσα.

Επίσης, αν κάποια γοργόνα είχε ξεβραστεί στη στεριά, αυτό ήταν προμήνυμα πολέμου ή συμφοράς.

A ningyo - Toriyama Sekien's Konjaku Hyakki Shūi (1781) / wikimedia.org
A ningyo - Toriyama Sekien's Konjaku Hyakki Shūi (1781) / wikimedia.org

Yao Bikuni (η πιο δεδομένη ιστορία)

Αιώνες πριν, ένας ψαράς ο οποίος ζούσε στην επαρχία Βάκασα, ψάρεψε ένα ασυνήθιστο ψάρι. Ήταν πολλά χρόνια ψαράς και κάτι τέτοιο δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του. Οπότε κάλεσε τους φίλους του σε γεύμα για να δοκιμάσουν αυτό το περίεργο ψάρι.

Ένας από τους καλεσμένους του όμως, κρυφοκοίταξε στην κουζίνα για να δει αυτό το ψαρί και παρατήρησε ότι είχε ανθρώπινο πρόσωπο. Αμέσως ενημέρωσε τους υπόλοιπους καλεσμένους να μην το φάνε.

Έτσι, όταν ψαράς ολοκλήρωσε το μαγείρεμα και προσέφερε στους καλεσμένους την ψητή γοργόνα, εκείνοι προσποιήθηκαν ότι έτρωγαν και έκρυψαν τα κομμάτια κρέατος στα ρούχα τους για να τα πετάξουν στον δρόμο της επιστροφής.

Ένας από αυτούς, όμως, ο οποίος ήταν μεθυσμένος, ξέχασε να πετάξει το δικό του κομμάτι. Αυτός ο άνδρας είχε μία μικρή κόρη, η οποία απαιτούσε πάντα κάποιο δώρο από τον πατέρας της όταν ερχόταν σπίτι. Αυτή τη φορά της έδωσε δώρο το ψάρι.

Όταν όμως κατάλαβε τι έκανε, προσπάθησε να την σταματήσει πριν το φάει, διότι φοβήθηκε ότι θα δηλητηριαζόταν. Δεν πρόλαβε, όμως, γιατί η κόρη του το είχε ήδη φάει. Η κόρη του τελικά δεν έπαθε τίποτα και σύντομα αυτή η ιστορία ξεχάστηκε.

Τα χρόνια πέρασαν, το κορίτσι μεγάλωσε και παντρεύτηκε. Ωστόσο, μετά το γάμο η κοπέλα σταμάτησε να γερνάει, σε αντίθεση με τον άνδρα της ο οποίος γέρασε και πέθανε. Μετά από πολλά χρόνια αιώνιας νιότης και έχοντας μείνει χήρα ξανά και ξανά, έγινε μοναχή και για αιώνες γύριζε τον κόσμο.

Στο τέλος, γύρισε πίσω στον τόπο της όπου πέθανε σε ηλικία 800 ετών. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι έκλεισε τον εαυτό της σε μία σπηλιά και κάποιες άλλες ότι θάφτηκε ζωντανή στο βουνό δίπλα σε κάποιον ναό.

Ο πρίγκιπας Σότοκου και η γοργόνα

Αιώνες πριν, στη λίμνη Μπίβα, μία αρσενική γοργόνα εμφανίστηκε στον πρίγκιπα Σότοκου. Το πλάσμα, το οποίο ήταν ετοιμοθάνατο, είπε στον πρίγκιπα ότι κάποτε ήταν ένας ψαράς, ο οποίος ψάρευε ψάρια σε απαγορευμένα νερά. Ως τιμωρία για αυτήν του την πράξη, μεταμορφώθηκε σε αυτό απεχθές πλάσμα. Έχοντας μάθει το μάθημά του, θέλησε να γίνει παράδειγμα προς αποφυγή και ζήτησε από τον πρίγκιπα Σότοκου να φτιάξει έναν ναό για να εκθέτει το μουμιοποιημένο σώμα του.

Ο ναός είναι αυτός είναι πλέον γνωστός ως Tenshou-Kyousha Shrine και στο εσωτερικό του εκτίθεται η υποτιθέμενη αυτή γοργόνα.
Η μουμιοποιημένη γοργόνα στο Tenshou-Kyousha Shrine - by justinalanarnold / atlasobscura.com
Η μουμιοποιημένη γοργόνα στο Tenshou-Kyousha Shrine - by justinalanarnold / atlasobscura.com